H Mονή Bουλκάνου, που τιμάται στο όνομα της Kοιμήσεως της Θεοτόκου(15 Αυγούστου), είναι κτισμένη στην κορυφή του όρους Iθώμη, εκεί που βρισκόταν στην αρχαιότητα το Ιερό του Iθωμάτα Δία. Το μοναστήρι είναι χτισμένο πραγματικά στην κορυφή της Ιθώμης, πάνω σε πελώριο φυσικό βράχο, που δίνει την εντύπωση πως αποτελεί και τα θεμέλια του.

Ο Ναός της παλαιάς μονής είναι τρίκλιτη θολωτή βασιλική, σήμερα δίκλιτη, με πολλές μεταγενέστερες παρεμβάσεις και έχει κτισθεί επάνω στο χώρο του ναού του “Ιθωμάτα” Δία αφού χρησιμοποίησαν ογκόλιθους απ΄ αυτόν.

Νοτιοανατολικά από το μοναστήρι βρίσκεται το αρχαίο ιερό του Δία Ιθωμάτα. Το απεικονιζόμενο σε νομίσματα της Μεσσήνης άγαλμα του Διός με κεραυνό στο δεξί χέρι και αετό στο προεκτεινόμενο αριστερό πόδι, αποδίδει τη μορφή του Ιθωμάτα. Η Ιθώμη, στη μέση του μεγάλου κάμπου, που χωρίς μεγάλο ύψος (802μ), δίνει στο ύψωμα μία υπεροχή, σαν να είναι το ψηλότερο όρος του Μεσσηνιακού χώρου.

voulkanou overview

Το μοναστήρι εγκαταλείφθηκε από τους μοναχούς τον 16ο αιώνα, όχι μόνο επειδή το ανέβασμα στο μοναστήρι ήταν απότομο και δύσκολο, αλλά και επειδή η θέση του ήταν τέτοια που το χτύπαγε ο άνεμος το κρύο, αλλά και ο ήλιος. Σιγά σιγά έχτισαν λίγο χαμηλότερα τη νεότερη μονή Βουλκάνο. Στο μοναστήρι ακόμη φυλάσσονται Ιερά Λείψανα πολλών Αγίων της Εκκλησίας , μεταξύ των οποίων του Αγίου Νεομάρτυρος Ιωάννου του Μονεμβασιώτου, του Αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου και του Καλαματιανού Αγίου Ηλία του Αρδούνη. Στη δε πλούσια βιβλιοθήκη του υπάρχουν παλαιά και νέα βιβλία, ιδιόχειρα συγγράμματα, Τουρκικά έγγραφα και 4 Σιγίλλια των κατά καιρούς Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως, που αναγνωρίζουν ή επικυρώνουν τα προνόμιά του.

voulkanou overview

Η Μονή Βουλκάνου ανέκαθεν υπήρξε ανδρική και ποτέ δεν σταμάτησε η λειτουργία της.

Σήμερα αποτελεί το μοναδικό ανδρώο Κοινόβιο της Ιεράς Μητροπόλεως Μεσσηνίας. Ως αρχαιολογικός χώρος της αρχαίας Μεσσήνης νοείται εκείνος, που περικλείεται εντός του οχυρωματικού περιβόλου. Πέραν, δηλαδή, του οργανωμένου και περιφραγμένου τμήματος, που συνδέεται άμεσα με το Αρχαιολογικό Μουσείο, περιλαμβάνεται και το όρος Ιθώμη, όπου βρισκόταν η ακρόπολη και το ιερό του Διός Ιθωμάτα, κοντά στην παλιά Μονή Βουλκάνου ή Βουρκάνου.

Επίσης, περιλαμβάνονται τα ιερά Ειλειθυίας-Κουρήτων και το ιερό της Αρτέμιδος Λιμνάτιδος, στις βορειοανατολικές πλαγιές του όρους. Μέσα στο σημερινό χωριό Μαυρομάτι, βρίσκεται η αρχαία κρήνη Κλεψύδρα που υδροδοτεί το χώρο μέχρι σήμερα.