Γλαρέντζα

Πόλη της αρχαίας Ηλείας, επίνειο της Ήλιδας από την οποία απέχει 20 στάδια (25 χιλιόμετρα). Κτίσθηκε από αποίκους Αρκάδες προερχόμενοι από την ορεινή Αρκαδία και συγκεκριμένα από το όρος Κυλλήνη. Οι αρχαίοι πίστευαν πως στο βουνό αυτό γεννήθηκε ο Ερμής και εκεί τελούσαν τη λατρεία του. Στο ίδιο μέρος λάτρευαν επίσης τον Πάνα και τη Νύμφη Κυλλήνη, τροφό του Ερμή. Οι Αρκάδες λοιπόν που εγκαταστάθηκαν στην παραλία αυτή, έκτισαν την πόλη Κυλλήνη και έφεραν την λατρεία του Ερμή, του Ασκληπιού και της Αφροδίτης, κατά την επιφανή μαρτυρία του πρώτου τουριστικού δημοσιογράφου της αρχαιότητας Παυσανία.

Η Γλαρέντζα (Clarentia, Clarence) βρίσκεται, στο βορειοδυτικό άκρο της δυτικότερης χερσονήσου του Μοριά, στη θέση Παλαιόκαστρο, δυτικά της σύγχρονης Κυλλήνης. Ιδρύθηκε από τον πρίγκιπα Γουλιέλμο Βιλλεαρδουίνο . Είναι το επίνειο της πρωτεύουσας Ανδραβίδας και απέχει ελάχιστα από το επιβλητικό κάστρο Χλεμούτζι, με το οποίο έχει και οπτική επαφή. Το τελευταίο, το Chateau Clermont για τους Φράγκους, εκτός από πριγκιπική κατοικία, ήταν το κύριο φρούριο της ευρύτερης περιοχής. Κοντά στην πόλη υπάρχει και το μοναστήρι της Βλαχέρνας, με το καθολικό του 13ου αι.

Η Γλαρέντζα αποδεικνύεται τάχιστα ως το σημαντικότερο οικονομικό και αστικό κέντρο της σταυροφορικής ηγεμονίας με διεθνή ακτινοβολία. Διέθετε νοσοκομείο, τράπεζες και κτήρια για την εξυπηρέτηση των ναυτιλλομένων, ενώ το νομισματοκοπείο, το οποίο κόβει denier tournois μέχρι το 1353. Tα νομίσματα λεγόταν «τορνήσια» (tornese), και ήταν νόμισμα διεθνούς εμπιστοσύνης. Η οικονομική και εμπορική ανάπτυξη της Γλαρέντζας και ο κοσμοπολίτικος χαρακτήρας της αλλά και η κίνηση του λιμανιού της, ήτανε το κίνητρο, ώστε μεγάλες και ονομαστές τράπεζες της δύσης να ιδρύσουν καταστήματά τους, δάνειζαν δε ακόμη και Άγγλους βασιλιάδες.

Η αντίστροφη μέτρηση ξεκινά από τις αρχές του 15ου αι. Το Πριγκιπάτο είναι σε πλήρη αποσύνθεση, η Γλαρέντζα χάνει το ρόλο της και μένει απροστάτευτη. Το 1407 καταλαμβάνεται και λεηλατείται από τον στρατό του Λεονάρδου Τόκκο. Το ομώνυμο Χρονικό περιγράφει γλαφυρά τον πλούτο που έκρυβε τότε η Γλαρέντζα. Το 1414 επιστρέφεται στον πρίγκιπα Κεντυρίωνα Ζαχαρία, αλλά το 1417 -1418 καταλαμβάνεται από τον ιταλό τυχοδιώκτη Oliverio Franco. Το 1421-22 πωλείται στον κόμη της Κεφαλονιάς και δεσπότη της Ηπείρου Κάρολο Τόκκο. Το 1427 πολιορκείται από τον Ιωάννη Η’ Παλαιολόγο και το 1428 παραχωρείται από τον Τόκκο στον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο ως προίκα της ανιψιάς του. Το 1430 καταλαμβάνεται από τους Καταλανούς που την πουλάνε πάλι στον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο. Ο τελευταίος τότε γκρεμίζει τα τείχη της για να αποτρέψει νέα κατάληψη. Το 1432 η Γλαρέντζα γίνεται έδρα ενός δεύτερου Δεσποτάτου. Το 1446 η ευρύτερη περιοχή υπέστη δήωση από τον σουλτάνο Μουράτ Β’. Λίγα χρόνια αργότερα παραδίδεται στους Οθωμανούς ακολουθώντας την τύχη του Δεσποτάτου. Μετά από αυτές τις περιπέτειες, Η Γλαρέντζα ερημώνει και δεν απομένει παρά μόνον ο θρύλος της. Οι περιηγητές του 19ου αι. αναφέρονται σε μία πόλη ερειπωμένη και έρημη. Τα ερείπια τα οποία περιγράφουν οι περιηγητές και σώζονται σε φωτογραφίες κατεδαφίζονται από τον γερμανικό στρατό στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.